Duurzame MaterialenNL: Circulair plastic op grote schaal
Beter recyclebaar plastic zorgt voor minder plasticafval, minder CO2-uitstoot en minder gebruik van fossiele grondstoffen. Hoog tijd, dus, om de transitie naar circulair plastic te versnellen en op te schalen! Het programma Duurzame MaterialenNL gaat de komende jaren onderzoeken hoe we meer én beter nieuw plastic kunnen maken uit plasticafval.
Sinds de jaren vijftig is er naar schatting wereldwijd 8,3 miljard ton (8.300.000.000 kilo) plastic geproduceerd. Daarvan is slechts 600 miljoen ton gerecycled – ongeveer 6,5 procent. Plastic dat in de natuur terechtkomt vergaat nooit, maar valt uiteen in steeds kleinere deeltjes. Die deeltjes eindigen in onze zeeën, maar ook op onze akkers en op die manier in ons eten. In Nederland wordt zo’n 66 procent van het plasticafval verbrand, wat bovendien voor een aanzienlijke CO₂-uitstoot zorgt.
We kunnen haast niet meer zonder plastic. Van voedselverpakkingen tot kleding en lichtgewicht materialen voor vervoer en luchtvaart en van je mobiele telefoon en computer tot geavanceerde en steriele toepassingen in de gezondheidszorg – plastic is overal. Maar het is duidelijk dat de manier waarop we het nu gebruiken niet houdbaar is. Om te zorgen dat er minder plastics in het milieu terechtkomen of eindigen in de afvalverbranding, moeten we plastics recyclen, duurzame plastics ontwerpen en ons plasticgebruik terugdringen. Plastic moet een herbruikbaar en circulair materiaal worden. De komende jaren gaat Duurzame MaterialenNL, een samenwerking van kennisorganisaties, industrie, overheid en bedrijfsleven op zoek naar manieren om met betere technieken meer nieuw plastic te maken uit plasticafval. Met een voorwaardelijk toegekend budget van 220 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds – waar naar verwachting nog eens 350 miljoen aan private financiering bijkomt – is dit ’s Nederlands grootste programma op het gebied van circulaire plastics ooit.
Brug tussen lab en praktijk
Duurzame MaterialenNL wil de brug slaan tussen onderzoek in het lab en toepassingen in de praktijk. Het programma focust op vier thema’s: integratie van technologieën in de samenleving, ontwerp van nieuwe plastics, karakteriseren en sortering, en industrialisatie van plasticrecycling. ‘Om daadwerkelijk circulaire plastic-waardeketens te creëren, is nauwe samenwerking nodig tussen kennispartijen, producenten, verpakkers, brand owners, overheden en afvalinzamelaars’, vertelt Mark Schmets, coördinator van het programma vanuit het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat. ‘Dit programma stelt ons in staat om al die spelers te verbinden en innovaties op te schalen. Dit is een unieke kans om Nederland als koploper op het gebied van circulaire plastics te positioneren. En om aan te tonen dat duurzame circulaire processen hand in hand kunnen gaan met een succesvolle business case en verdienvermogen voor Nederland.’
Economisch rendabel
‘Een van de grootste uitdagingen om plastic circulair te maken, is zorgen dat het economisch rendabel is voor bedrijven om te recyclen’, vertelt Schmets. Om dat mogelijk te maken moet het systeem goed georganiseerd worden, zodat grote hoeveelheden zuiver plasticafval op de juiste plek terechtkomen. Behalve dat het programma nieuwe plastics wil ontwerpen die makkelijker te recyclen zijn, richten de deelnemende partijen zich daarom ook op karakterisering en sortering. ‘We willen uitzoeken of we nieuwe technieken kunnen ontwikkelen waarmee we plasticafval sneller en beter kunnen sorteren. Bijvoorbeeld met behulp van spectroscopische technieken, waarbij stoffen onderzocht worden aan de hand van hun elektromagnetische spectrum.’
Innovaties opschalen
Tot slot richt het programma zich op industrialisatie van plasticrecycling. Dat betekent dat de deelnemers nieuwe processen zullen ontwikkelen om plastics om te zetten in grondstoffen en om recyclemethoden op te schalen. ‘Er zijn veel innovatieve methoden die nog niet helemaal klaar zijn voor de markt. Zoals chemische recycling, waarbij plastics teruggebracht worden tot de bouwstenen om er vervolgens nieuwe plastics van te maken. Verschillende bedrijven zijn inmiddels zover dat ze dergelijke methoden kunnen opschalen.’
Hub en kraamkamer
Op Chemelot, een groot industriecomplex in Zuid-Limburg, willen de deelnemende partijen een hub creëren waar ontwerp, sortering en recycling op één plek samenkomt. ‘En we werken ook aan een kraamkamerprogramma waarin we ons richten op fundamenteler onderzoek: creatieve, radicaal vernieuwende ideeën waarvan nog heel moeilijk in te schatten is of ze ooit naar de markt komen.’
Open proces
Naar verwachting loopt Duurzame MaterialenNL de komende acht jaar. ‘We zien het programma als een open proces. Er is een aantal partijen nauw betrokken geweest bij het opstellen van de aanvraag. En we willen andere organisaties ook de kans geven om mee te doen en samen te werken.’
Meer weten?
Kijk voor meer informatie op de website van het Nationaal Platform Plastics Recycling.