‘Buyer group biobased: je krijgt wat je vraagt’
Eén van de maatschappelijke opgaven waar de Innovatie Expo 2021 zich op richt, is de circulaire economie. En in het bijzonder: het hergebruik van plantaardige reststromen. Hoe help je innovators bermmaaisel, olifantsgras, of paprika- en tomatenstengels te benutten om de volgende stap te zetten? ‘Met de Buyer Group Biobased willen we innovaties verder brengen die op de rand van doorbreken staan.’
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) – een van de organisatoren van de Innovatie Expo – is nauw betrokken bij deze opgave. Peter Oei is vanuit LNV programmamanager voor de Stichting Innovatie Glastuinbouw (SIGN) en werkt sinds 2008 aan innovaties in de land- en glastuinbouw. Hij weet als geen ander wat er mogelijk is met plantaardige restmaterialen. ‘Je kunt hele gebouwen maken uit de reststromen van tuin- en landbouw. Zo hebben we onlangs samen met de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade een challenge uitgezet voor een circulair en modulair bouwsysteem op basis van tuinbouwreststromen. Die is gewonnen door BB Block, een veelbelovende startup van Rob van Hove, die een geniaal eenvoudig systeem heeft ontworpen.’ Van Hove heeft inmiddels de eerste woning gerealiseerd die voor 75% uit versnipperde en gedroogde paprikastengels bestaat, en start in december met een circulair voorbeeldproject in Amsterdam.
Vanuit SIGN werkt Oei samen met biotech-bedrijf Grown en vliegtuigbouwer Airbus aan de ontwikkeling van biobased vliegtuigonderdelen. ‘Dat project zijn we gestart om juist hoogwaardige toepassingen te ontwikkelen voor paprika- en tomatenstengels. Grown kweekt producten van mycelium – een netwerk van schimmeldraden – op tuinbouwreststromen; het mycelium kit het materiaal aan elkaar en vormt een soort biologisch piepschuim. Voor Airbus zijn de brandwerendheid en het lage gewicht interessante materiaaleigenschappen.’
Eindeloze mogelijkheden
De mogelijkheden van biobased restmaterialen lijken haast eindeloos. Geen wonder dat plantaardige restromen een belangrijk onderdeel zijn van de circulaire economie. ‘Biobased restmaterialen bieden oplossingen voor uiteenlopende vraagstukken’, legt Oei uit. ‘In plantaardig materiaal is CO2 vastgelegd. Door die materialen te hergebruiken, kun je die CO2 tientallen of zelfs honderden jaren uit de atmosfeer houden. Bovendien is het goedkoper: het geld dat je eerder kwijt was aan het vernietigen van afval, kun je nu investeren in de omzetting van reststroom naar materiaal. Veel biobased bouwmaterialen hebben eigenschappen die zorgen voor een prettige omgeving. Je kunt er bijvoorbeeld dampopen mee bouwen, omdat de materialen vocht op kunnen nemen en weer afstaan als het te droog wordt, wat zorgt voor een “ademend” binnenklimaat.’
Voldoen aan technische voorwaarden
Kansen te over, maar voor innovators blijkt het toch lastig om met hun goede idee door te breken op de markt. ‘Voor innovators op het gebied van circulair en biobased bouwen, is het heel complex om gelijk een hele reeks aan certificeringen te overleggen’, legt Oei uit. ‘Hun producten moeten uiteraard passen bij wat de markt vraagt en eist, bijvoorbeeld als het gaat om isolatiewaarden. Als opdrachtgever kun je een producent helpen door geen dure certificaten te eisen, maar gewoon gezond verstand te gebruiken.’
Innoveren is vooral doen
‘De hoogheemraadschappen zitten met bagger in hun maag. Een groot deel daarvan is schone bagger, dat geschikt lijkt als grondstof voor potgrond. In plaats van veen af te graven in natuurgebieden, kan een private partij een oplossing bieden voor een probleem in de publieke sector.
Als innovator moet je je heel goed focussen: wie hebben belang bij jouw innovatie en wat is er uniek aan? Innoveren is vooral doen. Je moet niet te lang blijven praten, maar op zoek gaan naar pragmatische oplossingen en de mensen vinden die innovatie willen stimuleren én in de praktijk willen brengen.’
Buyer Group Biobased
De Innovatie Expo is bij uitstek een plek om die mensen te ontmoeten. ‘Op de IE bieden we innovators een podium waarop ze zich kunnen presenteren aan overheden en bedrijven. Maar we willen meer doen dan alleen innovators op een podium hijsen. Daarom hebben we een Buyer Group Biobased opgezet waar overheden en bedrijven lid van kunnen worden, om zo innovators in contact te brengen met afnemers voor hun producten. Daarmee willen we innovaties verder brengen die op de rand van doorbreken staan.’
Op zoek naar koplopers
Organisaties die voorop willen lopen op het gebied van circulair en biobased inkopen mogen deelnemen aan de Buyer Group. ‘We zoeken organisaties die echt impact willen maken als het gaat om de circulaire economie. Bijvoorbeeld door een hele woonwijk te realiseren van biobased materialen, of 10 kilometer geluidswal. Secretaris-generaal van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Jan Hendrik Dronkers heeft zich als eerste deelnemer van de Buyer group gemeld.’
Een voorbeeldrol
Overheden hebben een voorbeeldrol als het gaat om circulaire innovaties, gelooft Oei. ‘Wat we maatschappelijk willen bereiken, moeten we ook belonen. Overheden moeten duurzaam en circulair inkopen. Dat staat al jaren in het inkoopbeleid, maar de praktijk is weerbarstig. Als we écht die marktvraag stellen, dan krijgen we wat we vragen: duurzame en biobased producten en diensten. Met de Buyer Group gaan we samen op zoek naar betaalbare biobased oplossingen. Kun je in plaats van steenwol als isolatiemateriaal bijvoorbeeld ook bermgras gebruiken?
In de praktijk blijkt dat duurzaam inkopen niet perse duurder hoeft te zijn; zo bleek het eerder genoemde bouwsysteem BB Block zelfs goedkoper te zijn dan reguliere bouwsystemen. Wat je in ieder geval borgt, is dat het geld de goede kant opgaat. En dát is de beste stimulans voor innovators om door te kunnen groeien.’
Meer weten?
Kijk voor meer informatie over de maatschappelijke opgaven die centraal staan op de IE2021 op de website van de Innovatie Expo.