Presentatie makersplatform waterstof op de InnovatieExpo 2021
Met de waterstofchallenge focust de InnovatieExpo 2021 op het belang van de Nederlandse maakindustrie van elektrolyse. Uit onderzoek van kennisinstituut TNO en ondernemersorganisatie FME blijkt dat Nederland de mogelijkheid heeft koploper te worden als leverancier van (componenten van) elektrolysers. Om dit te bewerkstelligen, zijn concrete plannen nodig. Daaraan werken bedrijfsleven, kennisinstellingen én overheden samen in aanloop naar de InnovatieExpo 2021.
Energietransitie
De productie van groene elektriciteit gaat de goede kant op, al zijn er nog voldoende uitdagingen voor een volledige energietransitie. Zo wordt het lastig om op termijn steeds grotere hoeveelheden elektriciteit te vervoeren en op te slaan; daarnaast is de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie op dit moment nog onvoldoende voor de zware industrie. Door deze groene energie middels bijvoorbeeld elektrolyse om te zetten in waterstof kan elektriciteit worden opgeslagen. Uit waterstof is het vervolgens weer mogelijk om elektriciteit te maken. Daarnaast wordt waterstof veel gebruikt als grondstof binnen de chemische industrie. Vooralsnog wordt waterstof wel geproduceerd op een manier waarbij CO2 vrijkomt.
Waterstofchallenge
Waterstof kan dus, net als fossiele brandstoffen, benut en vervoerd worden. Door de hoge energiedichtheid is waterstof ook bruikbaar waar de huidige duurzame energievoorziening tekortschiet, zoals in de staalindustrie of luchtvaart. Tevens is waterstof een energiedrager. Windstilte kan bijvoorbeeld zorgen voor een energietekort, dat nu nog wordt opgevangen met elektriciteit geproduceerd door aardgas. In de toekomst zou dit met elektriciteit uit waterstof kunnen.
Elektrolyse
De grote uitdaging is het maakproces van waterstof: de elektrolyser. De installaties om dit proces op schaal uit te voeren (elektrolyser) moeten gemaakt worden. ‘De hele sector is nog heel klein’, vertelt Lennart van der Burg, waterstofexpert bij TNO. ‘Die staat nu waar zonne-energie 20 jaar geleden was. De internationale markt van elektrolyserproductie is ook nog heel klein.’ En daar zou Nederland dus van kunnen profiteren.
Potentie
Uit het rapport van TNO en FME blijkt dat er 80 Nederlandse bedrijven al actief zijn of kunnen worden in de elektrolyserproductieketen. Ook biedt de Noordzee mogelijkheden om groene energie op te wekken, en kan de gasinfrastructuur gebruikt worden om waterstof te transporteren. ‘We hebben potentie,’ zegt Van der Burg, ‘maar we lopen achter op Duitsland. Dit is het moment om in actie te komen.’
Makersplatform
Er lijkt dus veel (relatief onbenutte) potentie te zijn in Nederland. TNO pleit ervoor om die potentie te gaan benutten. In de eerste plaats adviseert het een makersplatform op te zetten, waar kennisuitwisseling en samenwerking tussen makers en andere ketenpartners kan plaatsvinden. Dit makersplatform wordt op de InnovatieExpo 2021 gepresenteerd.
Omdat de markt voor elektrolyzers nog zo klein is, benadrukken FME en TNO het belang van vraagbundeling. Zowel overheidsorganen als bedrijven kunnen hun vraag bundelen om zo het aanbod op de markt te stimuleren. Hierbij is het belangrijk dat ook kleinere bedrijven de mogelijkheid krijgen om pilots op te zetten, om zo het vertrouwen van afnemers te winnen.
De toekomst gebeurt nu
Dat waterstof een plek heeft in de energietransitie, is duidelijk. Hoe die eruit ziet kunnen we nu bepalen. ‘We kunnen miljarden investeren in niet-Nederlandse of niet-Europese technologie,’ zegt Van der Burg. ‘Of we zorgen ervoor dat het Europese technologie wordt, met onze normering en standaarden. Dan kunnen we ernaartoe werken dat het duurzaam en circulair wordt.’
Meer over waterstof
Wanneer is waterstof nou echt duurzaam? Bij het gebruik komt geen uitstoot vrij, maar dat wil niet zeggen dat waterstof per definitie duurzaam is. Uiteindelijk bepaalt wat voor elektriciteit er wordt gebruikt hoe duurzaam de brandstof wordt. Hier kun je een korte uitleg over de verschillende soorten waterstof vinden.