Samen werken aan de elektrolyser-industrie
‘De technologie om met elektrolysers groene waterstof te maken is al ruim 200 jaar oud’, vertelt Lennart van der Burg, Program & Business Development Manager Renewable Hydrogen bij TNO. Toch wordt de techniek nog weinig toegepast. Daar komt met het Elektrolysers Makersplatform NL verandering in. ‘Met het platform kunnen we de ontwikkeling en productie van elektrolysers of elektrolyser componenten door Nederlandse bedrijven opschalen en versnellen’.
Het Elektrolysers Makersplatform NL is ontstaan uit een verkenning van TNO en FME. Zij stellen dat waterstof niet alleen een belangrijke pijler is binnen de energietransitie, maar ook de groeimotor kan zijn voor een nieuwe economie. TNO en FME zien een rol weggelegd voor Nederland als koploper in de technologie als (toe)leverancier van elektrolysers.
Nederland als koploper
Nu wordt waterstof nog vaak gemaakt van fossiele brandstoffen (grijze waterstof). Dit zorgt voor een hoge uitstoot van CO2. Dat past niet bij de doelen die in het Klimaatakkoord zijn afgesproken. Daarom komt er meer ruimte voor de ontwikkeling van groene waterstof met behulp van elektrolysers. Lennart: ‘De verkenning van TNO en FME laat zien dat ruim 70 Nederlandse bedrijven kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van elektrolyser technologie’ Dit is nodig, want Nederland is met zijn havens en industrie grootverbruiker van waterstof. Bovendien kan Nederland een internationale koploperspositie innemen in de technologie van elektrolysers. Lennart: ‘Het Elektrolysers Makersplatform NL is een middel om dit sneller te realiseren.’
InnovatieExpo 2021
‘Tijdens de InnovatieExpo is het platform gelanceerd’, vertelt Lennart. Daarbij is er een actieagenda van het platform aangeboden aan demissionair minister van Economische Zaken en Klimaat Bas van ’t Wout. Onderdeel van de actieagenda is het uitrollen van een netwerk, waarin ketenpartners elkaar weten te vinden. ‘We merken dat bedrijven nog met veel vragen zitten. Bijvoorbeeld over de toekomstige waarde ketens, financiering, technische validatie en wet- en regelgeving. Het platform bundelt deze vragen én brengt bedrijven bij elkaar om te zoeken naar antwoorden.’
Lennart vervolgt: ‘Uiteindelijk willen we met verschillende maakbedrijven een ecosysteem opbouwen. In dit systeem pakt elk bedrijf een eigen onderdeel op. Zo is het ene bedrijf verantwoordelijk voor het ontwikkelen van componenten (o.a. membranen, electroden) van de elektrolyser en integreert een andere bedrijf de componenten in een stack. Vervolgens bouwt een volgend bedrijf het in een volledig elektrolyser systeem .’
Samenwerken met bedrijfsleven, de overheid en wetenschap
Voor het opschalen en versnellen van de productie van elektrolysers is samenwerking tussen het bedrijfsleven, de overheid en de wetenschap belangrijk. Zij zijn afhankelijk van elkaar.
Binnen het Elektrolyser Makersplatform NL speelt het bedrijfsleven een belangrijke rol. Lennart zegt hierover: ‘Het zijn uiteindelijk de bedrijven die de elektrolysers ontwikkelen en afnemen. Het platform is een samenwerking voor en door deelnemende bedrijven. Het bedrijfsleven heeft dus een bepalende rol. Zij bepalen de activiteiten, prioriteiten en de fasering. Bij het ontwikkelen zijn zij afhankelijk van de overheid.’
De overheid stimuleert de bouw en het gebruik van elektrolysers. Toch zijn er nog onzekerheden. Lennart: ‘De wetgeving is nog onduidelijk. Wie mag er groene waterstof leveren? En komt er belasting op de productie van waterstof? Ook moeten veiligheids- en kwaliteitsnormen verder gespecifieerd worden.’ In januari en februari is er daarom een internetconsulatie geweest over de opschaling van waterstofproductie via elektrolyse vanuit de Rijksoverheid.
Tot slot is de wetenschap onmisbaar. Lennart: ‘Zo als ik al zei, bestaat de technologie al veel langer. Toch is er meer onderzoek nodig. Op dit moment kunnen de productiekosten nog omlaag, kan de productie efficiënter en verminderen we het gebruik van de schaarse materialen zoals Iridium. We willen elektrolysers ook groter maken en hun levensduur verlengen.’ Daar is wetenschappelijk onderzoek voor nodig.
Circulair werken
Lennart: ‘Elektrolysers worden nu nog nauwelijks verkocht. Als er een opschaling plaatsvindt, moet je bedenken hoe je productonderdelen opnieuw kunt gebruiken. Je wilt toewerken naar een circulair product. Dat betekent dat je soms naar alternatieve materialen moet zoeken. Vervolgens moeten er wel bedrijven zijn die deze materialen kunnen leveren, maken en uiteindelijk recyclen. Daar ligt een uitdaging, omdat weinig bedrijven hier ervaring mee hebben.’
Aan de slag
‘We zien dat steeds meer bedrijven zich bij het platform aansluiten. Veel startups, maar ook grotere bedrijven maken tijd en mankracht vrij om actief aan de slag te gaan met de (deel)productie van elektrolysers. Bovendien verschijnen er steeds meer studies over elektrolysers die nieuwe inzichten bieden.’ De versnelling is dus in gang gezet. Deelnemende partijen gaan de komende twee jaar aan de slag met de actieagenda. De komende tijd werken zij de programmalijn verder uit.