Nieuwe Warmte Nu!
Wil Nederland in 2050 klimaatneutraal zijn, dan is het belangrijk om de bestaande woningvoorraad van 7,5 miljoen woningen en 0,5 miljoen overige gebouwen en álle kassen in de glastuinbouw aan te sluiten op een warmtenet of een ander alternatief voor aardgas. Het programmavoorstel Nieuwe Warmte Nu! wil daarom de aanleg van duurzame collectieve warmtesystemen versnellen - en dat tegen lage maatschappelijke kosten. Ruben van de Belt is de voorstelcoördinator en van idee tot uitvoering betrokken bij dit project vanuit zijn rol bij de Directie Energiemarkt van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Nederland wil in 2050 klimaatneutraal zijn, maar de warmtetransitie verloopt traag. De voorwaardelijke bijdrage van 200 miljoen euro die Nieuwe Warmte Nu! vanuit het nationaal Groeifonds is toegekend, is dan ook noodzakelijk. Hiermee hopen de dragers van dit voorstel een ‘vliegwiel’ op gang te brengen. Zo willen ze door schaalvoordelen en innovaties de kosten in de hele keten (van bron naar infrastructuur en aansluiting) verlagen. Daardoor worden de doelstellingen op het gebied van de warmtetransitie en duurzaamheid weer haalbaar.
Van elkaar leren
Het consortium bestaat uit nationale, provinciale en regionale overheden, (warmte)bedrijven, brancheorganisaties voor de energiesector, energiecoöperaties, netbeheerders en kennisinstellingen. Die partijen werken samen in een stuurgroep. ‘Dat is met name effectief omdat we van elkaar kunnen leren’, legt Van de Belt uit. ‘Er ontstaat een innovatie-ecosysteem dat ook kennis en ervaring oplevert waarvan partijen die niet bij het programma betrokken zijn gebruik kunnen maken.’
Praktijkinnovaties
De investering van het Groeifonds dient als impuls voor de markt. Naast duurzame collectieve warmtenetten is er ook veel ruimte voor praktijkinnovaties, bijvoorbeeld op het gebied van geothermie en restwarmte. Het idee is om deze innovaties op grote(re) schaal rendabel te maken.
Het voorstel bevat dan ook een innovatiemodule. ‘Omgevingswarmte, zoals restwarmte van een supermarkt, aardwarmte en thermische energie uit oppervlaktewater, wordt nu maar op beperkte schaal ingezet. Een doel is om de afname hiervan te vergroten’, vertelt Van de Belt. ‘Maar waar de een warmte nodig heeft, wil een ander koeling. Die uitwisseling moet efficiënter gaan verlopen.’
Om aardwarmte te gebruiken worden nu putten gegraven van 2,5 kilometer diep. Koud water gaat naar beneden en warm water komt omhoog en gaat bijvoorbeeld naar een woonwijk of een bierbrouwer. ‘Met een nieuwe composieten behuizing kan zo’n pijp veel langer meegaan, wat duurzamer is’, legt Van de Belt uit. Een andere nieuwigheid waaraan het consortium wil werken is het inzetten van horizontale buizen om zo meer warmte uit een bron te kunnen halen.
Als de bijdrage van het Groeifonds definitief wordt, gaan in totaal 10 collectieve warmteprojecten in woonwijken en kassen van start. De startdatum hiervan is 2023, met een looptijd van vier jaar.
Meer weten?
Kijk voor meer informatie op de website van het Nationaal Groeifonds.